Zoals in de raadscommissie van 2 december 2021 al betoogd ziet de VVD fractie niets in een draagkrachtnorm. Ik zal nogmaals beargumenteren waarom dit wat ons betreft een heilloze weg is die de relatie tussen gemeente en inwoners extra onder druk zet.
In de eerste plaats is het abonnementstarief in de WMO bedoeld om de burgers duidelijkheid te verschaffen over de kosten waarmee zij rekening moeten houden wanneer ze van de WMO gebruik willen maken. Vooral voor middeninkomens die veel zorg en ondersteuning nodig hebben was het zorglandschap met eigenbijdragen, niet vergoede kosten en onduidelijke tarieven een administratief mijnenveld.
Met één abonnementstarief werd dit stukje van de zorg en ondersteuning zoals dat door gemeenten via de WMO wordt geleverd in elk geval duidelijk en een zekerheid waarop de burger zijn gemeente kan vertrouwen. Het introduceren van een draagkrachtnorm haalt deze zekerheid en dit vertrouwen helemaal onderuit en de burger is hiermee nog slechter af als voor de invoering van het abonnementstarief. Hij wordt nu overgeleverd aan de willekeur van de WMO ambtenaar die de draagkracht moet gaan vaststellen.
Want een tweede argument om deze draagkrachtnorm direct uit de verordening te schrappen is dat die WMO ambtenaar de draagkracht helemaal niet kán vaststellen. Want de norm zoals nu in de verordening is opgenomen gaat uit van een inkomen van 150% boven het bruto wettelijk minimum. En daar gaat het college echt de mist in. Het probleem wat met het abonnementstarief wordt opgelost zit namelijk niet in het inkomen van de gebruikers van de WMO, maar in de uitgaven die zij hebben. Om de draagkracht te bepalen moet de burger helemaal met de billen bloot. Het gaat hier om gestapelde zorgkosten waar de gemeente geen zicht op heeft en waarvan de burger alle bewijzen moet gaan aanleveren. Dit plaats de burger in een zeer kwetsbare positie tegenover de gemeente en vormt een grote aantasting van de privacy. En we weten waar deze kwetsbare positie van de burger toe kan leiden.
Om dit soort situaties te voorkomen heeft de wetgever expliciet het inkomen en het vermogen van de aanvrager van de WMO buiten het toetsingskader gelaten. En het college fiets dit er via een draagkrachtnorm weer in.
Daarmee kom ik bij mijn derde argument. Met de introductie van een draagkrachtnorm gaat het college niet alleen in tegen de letter van de wet, maar juist ook tegen de geest van de wet. De burger gaat er echt op achteruit ten opzichte van de WMO 2015, terwijl het abonnementstarief juist de positie van de burger wilde versterken door eenvoud en duidelijkheid over de kosten te verschaffen. Daarom is dit wat de VVD betreft echt een heilloze weg die het college in slaat en juridisch kansloos bij de bestuursrechter.
In plaats van dat het college opkomt voor zijn inwoners die voor hulp en ondersteuning van de gemeente afhankelijk zijn, staat de gemeente straks weer tegenover inwoners bij de bestuursrechter, als inwoners bezwaar maken tegen deze draagkrachtnorm. Van dat bondgenoot zijn komt zo erg weinig terecht en het versterken van het vertrouwen in de lokale overheid wordt zo bij het grof vuil gezet. In de huidige maatschappij is er al weinig vertrouwen in de overheid en de gemeente zou een voorbeeld moeten zijn. Maar de opstelling van het college draagt hier zeker niet aan bij met "Wij zien dat anders."
De VVD is zich er terdege van bewust dat inwoners nu een beroep doen op de Huishoudelijke Hulp via de WMO, die dat prima zelf kunnen organiseren en betalen. Dat is bij de discussie over deze wetswijziging in maart 2019 in de 2e Kamer ook onderkent. Er is toen afgesproken om de kostenstijging die voorzien werd te blijven monitoren en met de VNG in gesprek te blijven over de compensatie van deze extra kosten. Het nieuwe kabinet heeft hier in het regeerakkoord ook een tekst aan gewijd waarbij voor de huishoudelijke hulp weer een eigenbijdrage in het vooruitzicht wordt geteld. Wat de VVD betreft is dat nog steeds de geijkte weg om te bewandelen.
Het past de gemeente niet om deze ruzie met het ministerie om de financiering van de WMO, over de rug en portemonnee van onze inwoners uit te vechten en daarmee alle voordelen die het abonnementstarief echt biedt voor onze inwoners overboord te gooien. Midden-Groningen verdient echt beter.
De VVD heeft afgelopen donderdag 23 december een amendement ingediend om de draagkrachtnorm uit de verordening te schrappen.
Dat amendement heeft het ondanks de steun van D66, Gemeentebelangen Midden-Groningen en Leefbaar Midden-Groningen helaas niet gehaald.